Veri Merkezi
Günümüzde her kurumsal işletmenin kendi içinde barındırılması ya da bu amaca hizmet veren firmaların içinde bulundurulması zorunlu olan birimdir. Veri Merkezleri içinde yedekleme üniteleri, network katmanlarını, uygulama ve sistem sunucularını içinde bulunduran özel dizayn edilmiş alanlardır. Yazımızda Veri Merkezlerinin gereksinimlerini inceleyip, alınması gereken önlemleri, hali hazırda kullanılan en yaygın sistemleri ve çözümleri ele alacağız. Aynı zamanda yapacağımız bu maliyetli yatırımın kurallaşmış standartlarından bahsedeceğiz. Kurulum işleminden sonraki bir fikir değişikliği bu maliyeti ciddi miktarda arttıracaktır. Veri Merkezleri kurulduktan sonra geri adım atılabilecek en zor yapıdır. Kaçırdığınız bir ayrıntı ya da gereksiz gözüken bir uygulama zamanla çok büyük maliyetler ve itibar kaybetmenize sebep olabilir. Veri Merkezi kurulduğu andan beri kullanmadığınız bir çözüm ya da yapı hiç ihtiyaç duymayacağınız anlamına gelmez. Yapımızdaki yedeklik ve dikkat ettiğimiz ayrıntılar; İhtiyaç duyulduğunda önemini gösterecektir. Veri Merkezinin öncelikli var olma sebebi güvenlik, yedeklik ve sürekliliktir. Şimdi Veri Merkezini oluşturan adımları alt başlıklar halinde inceleyelim.
Enerji
Yedekliliği ve sürekliliği en önemli olan sistemdir. Bu yüzden kullanılan Ups’ler de yedekli çalışmalıdır. Konu güç kaynağı ise ihtiyacınız olan her cihazın yedeğini sisteminizde barındırmanız gerekmektedir. Bu yanında ek bir maliyet getirecektir ama Enerji durur ise her şey durur. Amaç oluşacak bir problem durumunda yaşayacağınız büyük mali kaybı önlemek için küçük maliyetlerle önlemini almaktır. Kabinlerde kullandığınız PDU’ lar önceden konumlandırdığınız UPS in karşılığı olmalıdır. Böylelikle PDU lar da yedeklenmiş olacaktır. Kabinlere yerleştireceğiniz cihazların çektikleri akım PDU kapasitesinin yarısı kadar olmalıdır. Yani kullandığınız PDU 16A ise siz 8Alik kısmını kullanmalısınız. PDU lar dan birinin arızalanması durumunda diğer PDU ya yüklenen akım 16Ayı geçmemelidir. Böyle bir durumda tüm yükün bindiği PDU da arızalanacağı için söz konusu kabindeki bütün cihazlarınız kapanır. Tek Power ile çalışan cihazları Statik Switch ile destekleyip çift powera çevirebilirsiniz.
Güvenlik
Veri Merkezinin var oluş amaçlarından biridir. Veri Merkezi nde Kontrolsüz hareketlilik Data Center kurulum mantığına ters düşmektedir. Yetkisiz personel Data Center’a girişi kısıtlanmalıdır. Dışarıdan gelen bir yetkilinin yetkili personelin gözetimi olmadan çalışma yapması hata oranını arttırır ve bilgi güvenliğini sekteye uğratır. Giriş çıkışların kontrol altında olması ve loglanması gerekli durumlarda geri dönüşler için önemlidir. Giriş çıkış yetkilendirmeleri ve kontrolü için farklı sistemler görülmektedir. Günümüzde bunun için en sık kartlı sistem ve parmak okuyucu cihazlar kullanılmaktadır. Retina okuyucu cihazların kullanımına da rastlanmaktadır.
Soğutma
Veri Merkezin’ de bulunan cihazları büyük bir bölümü çabuk ve yüksek ısı üretmektedir. Elektronik cihazların tamamı fazla ısıda performans kaybı ve daha sonra arıza yaşamaktadır. Dolayısı ile Soğutma devamlılığın sağlanması konusunda en önemli ünitedir. Enerji sarfiyatının büyük bölümünü üstlenir. Bu yüzden Minimum maliyetle maksimum fayda alınmalıdır. Soğutma üniteleri kurulurken şu oran baz alınmalıdır. Söz konusu cihazın enerji sarfiyatı kadar soğutma kapasitesine ihtiyaç duyar. Cihaz 50 KW güç tüketiyor ise 50 KW soğutma kapasitesi isteyecektir. Günümüzde en çok kullanılan alan soğutmalı çözümlerdir. Bu çözümde dikkat edilmesi gereken sıcak ve soğuk hava koridorları oluşturmaktır. Kabin ve Klima yerleşimlerinde cihazların soğuk havayı çektiği ve sıcak havayı boşalttığı alanlar bir koridor gibi oluşturulmalıdır. Sıcak hava öz kütleden dolayı yükseleceği için klimaların bu havayı çekebilecek konumda olmalıdır. Soğuk hava ise yükseltilmiş zeminin altından kabin özlerindeki menfezlerden cihazlara ulaşmalıdır. Günümüzde en yaygın soğutma yöntemi soğuk hava (Klima) ile yapılmaktadır. Su ile soğutma (Green Data Center) yeni bir çözüm olarak karşımıza çıkmaktadır. Devamlılığın öneminden dolayı klimaların yedekliliği de son derece önemlidir. Klimalar sık arızalanan bir yapıya sahiptir bu yüzden yedeklilik son derece önemlidir.
İzleme ve Müdahale
İzleme iki amaca hizmet etmektedir. Güvenlik ve oluşabilecek kötü senaryoların önceden tespiti. Bu iki farklı olayı tek başlıkta inceleyeceğiz. Öncelikli olarak Veri Merkezi 7/24 Kameralarla kayıt altına alınıp izlenmelidir. Oluşabilecek istenmeyen bir durumda 7/24 izleme yapan personeller öneme göre sorumlu personelle irtibata geçmeli ya da kendisi Data Center’a müdahale edebilecek yakınlıkta olmalıdır. Veri Merkezinde istenmeyen durumlar sadece sistemsel ya da güvenlik problemi olarak oluşmaya bilir. Bu konuda fiziksel şartlarda çok önemlidir. Klimalardan sızan su sızıntıları, sıcaklık, yangın, voltaj değişimleri ve içerde bulunan havanın kalitesi izlenmesi ve anlık bilgilendiren istemler tarafından takip edilmelidir. Bu bilgilendirmeler mail ve ya sms olarak sorumlu kişiye iletilebilir. Eğer Veri Merkezinde böyle bir ünite bulunmazsa; oluşabilecek fiziksel olumsuzlukları fark ettiğinizde müdahale için çok geç olabilir. Günümüz Türkiye sinde depremler gündemi oldukça meşgul etmektedir. Bu durumda Data Centerınız doğal afet halinde bile devamlılığını sürdürmelidir. Deprem felaketine karşılık çeşitli çözümler bu sektörde faaliyet gösteren firmalar tarafından üretilmiştir. Sel felaket ide ise Veri Merkezinin bulunduğu konum çok önemlidir. Yangın algılama ve müdahale sistemi biraz daha otomasyon içeren ve daha maliyetli bir ünitedir. Söndürmede kullanacağınız madde Veri Merkezinde bulunan cihazlara ve personellere zarar vermemelidir. Bu yüzden farklı yapılarda sıkça kullanılan su ile söndürme Data Centerla için uygun değildir. Günümüzde bu amaçla kullanılan insan sağlığına zarar vermeyen ve anında sonuç veren gazlar mevcuttur.
Kablo Çekimi ve Zemin Döşeme
Veri Merkezi Kurulumundaki bu iki adım sürecini birlikte tamamlamaktadır. Kablo döşeme işlemi bittikten sonra zemin döşeme işlemi yapılır. Kablo çekiminde kanallar kullanılmaktadır. Kanallar UTP, Fiber ve Enerji kablolarını birbirinden ayırmak için kullanılır. Bilindiği gibi kablolar birbirinin manyetiğinden etkilenmektedir. Bu durum veri kaybına ve işlev yitirme ye sebep verebilir. Yanmaz kablolar tercih önceliğine sahip olmalıdır.
Yükseltilmiş zeminde amaç kabin önlerine açılmış menfezlere klimadan çıkan soğuk havayı en sağlıklı şekilde ulaştırmak ve kablo çekimine elverişli olmasıdır. Zemin altında yangın sensörleri bulundurulmalıdır. Data Center içinde kablo kemirebilecek hiçbir haşerenin girmesine sebep verecek çatlak ve delik olmamasına dikkat edilmelidir.
Yangın Söndürme Sistemi
Yangın bir Veri Merkezinin başına gelebilecek en kötü senaryolardan biridir. Bu yüzden yapımızda bulunması kaçınılmaz bir sistemdir. Yazımızın bir bölümünde bu konuya değinmiştik. Bu alanda bu konuyu daha geniş inceleyeceğiz. Yangın söndürme çözümleri Data Centerda bulunan elektronik cihazlara ve personele zarar vermeyecek şekilde olmalıdır. Bu yüzden bu özelliğe sahip gazlar kullanılmaktadır.
Gazlı söndürme sisteminde amaç içeride bulunan oksijeni emmektir. Bu yüzden sensör zonları bir yangın algıladığında ilk yapacağı hamlelerden biri içerideki klimaları susturmak olacaktır. Bu içerdeki dumanın tüm ortama yayılmasını ve yangın şiddetinin artmasını engelleyecektir. Bahsettiğimiz çözümlerde kullanılan gazlar FM200, FE25, Argon ve Novec 1230 gazlarıdır. Size bu gazlardan en çok kullanılan ikisinden biraz bahsetmek istiyorum.
Novec 1230
Elektriksel iletkenliği olmayan, kokusuz, renksiz, hızla buharlaşan söndürme sıvısıdır. Ozon yok etme katsayısı sıfırdır. Atmosferik ömrü sadece 5 gündür. Bu Novec1230 un neden çevre dostu bir söndürme ajanı olduğunu kanıtlar.
Normal oda sıcaklığında su görünümüne sahip olsa da, yalıtkanlık özelliğinin bulunmaması ve hızla gaz fazına geçmesiyle, elektrik ve elektronik ekipmanlarının söndürmesinde çok etkili bir ajandır. Söndürme Kapasitesi çok yüksektir. A sınıfı yangınlarda yüzde 3.4 konsantrasyonda söndürme yapar, dizayn konsantrasyonu yüzde 5.3 dir. Sıvı olarak silindirlerde tutulur ve Kuru azot ile 24 ya da 42 barda basınçlandırılır.
FM200
Halon 1301 gazının kullanımının yasaklanması sonrasında piyasaya sürülen ve en yaygın kullanımı olan Halon alternatifi gazdır. Özellikle narin elektrikli ve elektronik cihazların bulunduğu, insanlı mahallerde en etkin çözüm olarak kullanılmaktadır.
FM 200 gazı yangında önemli rol üstlenen kimyasal reaksiyonları kırma ve ısı enerjisini absürde etme özelliği ile yangınları söndürmektedir.
Bu şekilde Veri Merkezlerinde kullanılmakta olan sistemleri ve yapıları incelemiş olduk. Faydası olması dileklerimle.