Microsoft, 2011 Yazında Windows 8 Beta sürümü duyurup yayınlamıştı. Yakın zamanda Microsoft Windows 8 Release Preview sürümünü yakın bir zaman önce duyurdu ve bunu public olarak sundu. Microsoft’un bu ilk bulut işletim sistemi ile pek çok yenilikte beraberinde geliyor. Ayrıca Windows 8 dünyadaki ilk bulut işletim sistemi de olacak.
Windows 8’e bulut işletim sistemi dememizin sebebi, işletim sisteminin neredeyse her yerinde karşılaşabileceğiniz sosyal ağ ve Microsoft cloud entegrasyonu. Artık verilerinize her yerden ve kolayca erişebileceksiniz. Belgeleriniz, müziğiniz, videolarınız, e-postalarınız ve takvimiz... Artık hepsine her zaman her yerden erişebileceksiniz. Bunda Microsoft’un Skydrive servisindeki yeniliklerin ve entegrasyonunun çok önemli bir etkiside var.
Skydrive şu an herhangi bir Microsoft Live hesabı olan herkese 5 GB ücretsiz alan sunan bir servis. Şahsen bu 5 GB alanın ileriki dönemde biraz daha artacağını düşünüyorum.
Şimdi konuyu dağıtmadan birlikte hızlı bir Windows 8 turuna çıkalım ve yenilikleri görelim.
Görsel Yenilikler
Windows 8 görsel açıdan gerçekten çok büyük bir değişim geçirmiş. Öyleki bu adeta msdos’tan ilk Windows’a geçiş kadar büyük bir değişim. Boot manager’dan başlayıp, karşılama ve oturum ekranı ve desktop ortamına kadar uzanan bir değişim bu.
Yeni karşılama ekranı, oldukça sade ama oldukça güzel aynı zamanda. Güzel bir arkaplan –ki bunu rahatça özelleştirebilirsiniz – tarih, pil durumu ve bağlantı durumunu görebilirsiniz. Burada eğer ayrıca ayarlamışsanız takvimde günün olaylarını ve etkiliklerini ve postanızı ayarlamışsanız okumadığınız postaların sayısını görebliyorsunuz.(Şekil 1)
Yeni karşılama ekranı
Karşılama ekranında, eğer çıkarsa release preview 2 yada RTM yani nihai ticari piyasa versiyonu çıktığında bu ek özelliklere yenilerinin ekleneceğini tahmin ediyorum, bekleyip göreceğiz.
Fare’ye tıkladığınızda, herhangi bir klavye tuşuna tıkladığınızda yada eğer dokunmatik bir ekranınız varsa ekrana dokunduğunuzda ise bu ekran kalkıp oturum açma ekranı ile karşılaşıyorsunuz.
Oturumunuzu açtıktan sonra ise tamamen sıradışı bir Windows masaüstü ortamı ile karşılaşıyoruz.
İşte Windows 8 masaüstü?!
Aslında bu karşılaştığımız ekran masaüstü değil, yeni başlat menüsüdür. Yukarıda da göreceğiniz gibi bu ekranın adı start. Windows XP’den bu yana Start menü hep değişti ve Microsoft bizi hep simgeleri masaüstün taşımaktan ziyade tek bir noktadan yani başlat menüsünden çalışmamız üzerine yönlendirdi. Aslında bu oldukça iyi birşey, zira genelde çoğumuzun masaüstü gerekli gereksiz proram ve doküman simgeleriyle dolup taşmakta ve birşeyi aramak için masaüstünden seçip bulmak durumunda kalmak zorunda kalıyoruz. Evet, bu başlat menüsü gerçekten sıradışı ama alışması pek zamanınızı almıyor.
Ekrandaki parçacıklara baktığınızda, Video, Posta, Mesajlaşma, Müzik, Haritalar, Skydrive, Internet Explorer gibi uygulamaları görürsünüz. Bunlar aslında Metrostyle adlı yeni bir tür uygulamaların kısayolları. Metrostyle uygulamalar, klasik masaüstü uygulamalarından ziyade her zaman tam ekran çalışan, minimalistik yapıda ve basit ama fonksiyonel bir uygulama türüdür. Bu uygulamaları yazının ileriki bölümlerinde kısaca tanıtacak ve başka bir yazımda daha detaylı bir biçimde inceleyeceğiz.
Peki bu başlat menüsü ise masaüstü nerede? Sol alt tarafa bakarsanız, Desktop adlı bir parçacık görürsünüz. Buraya tıkladığınızda ya da dokunduğunuzda alışageldiğimiz masaüstüne kavuşursunuz. Artık herşey daha tanıdık geliyor değil mi?
Klasik Windows 8 Masaüstü
Varsayılan olarak burada masaüstü simgeleri, saat ve hava durumu yok ama bunları elle ekleyebilirsiniz. Görev çubuğunda ise sadece Internet Explorer ve Windows explorer simgeleri vardır.
Bu tanıdık görüntüde eksik olan birşey varsa o da başlat menüsü. Başlat menüsüne ulaşmak için herhangi bir kısayol yok. Başlat menüsüne erişmek için ekranın sol alt köşesine dokunmanız ya da fareyi ekranın sol alt köşesine getirmeniz gerekiyor.
Başlat menüsü erişimi
Bunun yanında MetroStyle UI’ı kapatıp, eski tip masaüstüne ve başlat menüsüne dönmek için bir registry değeri var. Bunu etkinleştirmek için
- Windows butonu + R tuşuna basın ve regedit yazın - > HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Explorer
Yolunu takip edin ve buraya Rpenabled değerini bulup buradaki değeri 0 yapın ( normalde 1 olması gerekir”
Oturumunuzu kapattık açtıktan sonra Windows 7 tipi masaüstü ve başlat menüsüne ulaşırsınız.
Yine de Yeni arayüzü kapatmayıp Metrostyle rahatlığını bırakmanızı tavsiye etmem. Şimdi konumuza geri dönelim.
Denetim masası ve diğer ayarları yapmak için genelde Denetim Masasını kullanırdık. Peki nerede bunlar? Denetim masası ve diğer ayarlara ulaşmak için ekranın sağ kısmına dokunun yada fareyi sağ alt köşeye getirin.
Yeni “Ayarlar” ekranı
Ayarlar ekranında ayrıca paylaşım, arama, başlat menüsüne kısayol ve bağlı aygıtlarınıza erişim ve bunlarla ilgili görevlere ulaşabilirsiniz.
Burada settings’e tıklarsak Denetim masası, bilgisayar ile ilgili bilgi, yardım, kişiselleştirme gibi kısayolların yanında, Alt bölmede Bağlantı, ses, Ekran parlaklığı, uyarılar, Güç (Oturum, kapatma, yeniden başlatma) ve klavye ayaları yapılabilir.
Ayarlar
Klasik denetim masasını aşağıdaki resimde görmektesiniz.
Klasik Denetim masası
Bununla birlikte denetim masası diyemesekte, PC yada aygıtınız için pek çok ayarı yapabileceğiniz da habasit ve Metrostyle bir uygulama olan “PC Settings” uygulamasıda mevcuttur. Bu uygulamayı çalıştırmak için ekranın sağ alt köşesine gelip settings/ayarlara tıklayın yada dokunun :
Change PC Settings
Açılan settings menüsünde “Change PC Settings”e tıklayınız.
PC Settings / Bilgisayar Ayarları
Yeni Windows Explorer
Windows Explorer tarafında da oldukça fazla ve iyi yönde değişiklik var. Windows Explorer Microsoft Office 2007 / 2010’dan alışık olduğumuz bir ara yüzünü kullanıyor.
Yeni Windows Explorer
Arayüzde genel olarak 3 bölüm var : Home, share ve view.
Home: Dosya ve klasörler için genel kontrolleri içerir. Kopyalama, yapıştırma, silme, yeniden adlandırma, yeni klasör oluşturma, açma ve sıralama gibi görevleri içerir.
Share: Paylaşım ayarlarını içerir. Burada normal Windows ağ paylaşımının yanında, Sıkıştırma, Email ile gönderme, CD/DVD’ye yazdırma, Print, Fax, Windows Ağ paylaşımı ve Diğer gelişmiş ağ paylaşım denetimlerini içerir.
View: Listeleme, görüntüleme, ön izleme ve seçim kontrollerini gösterir. Kısaca bu ekranlara bakalım :
Home Sekmesi
Share Sekmesi
View Sekmesi
Kopyalama konusunda uzun zamandır beklenen güel değişiklikler söz konusu. Örneğin, grafiksel olarak taşınan verinin okuma yazma oranını görebilirsiniz
Taşıma ve Kopyalamada grafiksel olarak okuma yazma oranı görünüyor.
Bunun yanında kopyalama ve taşıma işlemi duraklatılabilir. Bu özelliği uzun zamandır bekliyordum J
Kopyalama/Taşıma Artık duraklatılabiliyor
Windows 7 İle birlikte iso dosyaları doğrudan CD/DVD olarak yazdırılabiliyordu. Windows 8 ile bir adım daha ileri gidildi. Artık iso dosyaları doğrudan mount edilebiliyor. Bu da Daemon tools gibi iso mount araçlarına olan ihtiyacı büyük ölçüde kaldıracaktır.
ISO Mount ve Burning
Mount edilmiş iso dosyaları
Mount ettiğiniz dosyaları unmount etmek için sadece sürücüye sağ tıklayıp eject etmeniz yeterli.
Yeni Görev Yöneticisi ve Başlangıç seçenekleri
Görev yöneticisi Windows 8 ile birlikte A’dan Z’ye değişmiş ama bu değişiklik gerçekten çok olumlu olmuş. Öncelikle uygulamanın tamamen değişmesine rağmen, kullanımında hiçbir zorluk yaşamayacağınıza eminim. Zira Windows 8’in minimalistik çizgileri Görev Yöneticisine de yansımış. Görev çubuğuna sağ tıklayıp Görev Yöneticisini açalım:
İşte Yeni Görev Yöneticisi
Görev yöneticisi oldukça fonksiyonel bir evrim süreci geçirmiş. Process sekmesinde temel olarak 3 başlık var :
Apps : Önplanda açtığınız uygulamalar bu başlık altında görüntülenir.
Background Processes: Arkaplanda çalışan uygulamalar ve servisler burada görüntülenir.
Windows Processes: Windows işletim sisteminin kendi iç servis ve görevleri burada listelenir.Background processlerden farklı olarak hepsi sistemin düzgün işlemesi için gereken kritik servis ve uygulamalardır.
Process tarafındaki güzel fonksiyonlardan biriside uygulama altındaki sub processlerde artık görüntülenip bu alt processler sonlandırılabilir.
Artık alt processler sonlandırılabilir.
Performans sekmesi artık çok daha rahat izlenebilir ve kolay bir hale getirilmiş
Yeni performans sekmesi
App history, çalıştırdığınız uygulamaların geçmişte ne kadar kaynak tükettiği, ne kadar network kullandığı, upload/download oranlarının ne olduğunu gösterir.
Apphistory ile CPU ve Network kullanımınızı hesaplayın.
App history’nin en büyük faydası network kullanımını metered/unmetered ve upload download olarak göstermesi.
Metered network, 3G/4G, GPRS yada Dial-Up bağlantılarının tabirinde kullanılan bir tabirdir. Bildiğiniz gibi 3G gibi bağlantılar operatör/sağlayıcı tarafından ek olarak ücretlendirilir. Ap history ile kotanızı olayca takip edebilirsiniz.
Startup sekmesinde ise artık Windows başlatıldığında çalışan uygulamaları kontrol edebilirsiniz ve bunları etkinleştirebilir yada devredışı bırakabilirsiniz. Eskiden bunun için msconfig.exe aracını kullanıyorduk.
Startup Uygulamaları artık Görev Yöneticisinden kontrol ediliyor
Users sekmesinde PC’de oturum açan kullanıcıların ne kadar sistem tükettiği ve hangi uygulama ve servisleri çalıştırdığını görebilir, bunları kontrol edebilirsiniz.
Kullanıcı bazlı sistem kaynakları artık kolayca takip edilebiliyor
Eğer hala eski tip task manager istiyorsanız, details sekmesine tıklayın :
Eskiden alışık olduğumuz process sekmesi artık details sekmesinde bulunuyor.
Son sekme olan Services sekmesinde ise sistem servislerinin bir listesini, çalışma durumu servis kontrollerini ( başlatma/durdurma gibi) yapabilirsiniz.
Services Sekmesi
Güvenlik
Windows 7 Temelleri üzerine kurulan Windows 8’de pek çok güvenlik güncelleştirmesi bulunuyor. Ama bunların yanında ilk defa Microsoft bir işletim sisteminde dahili antivirüs koruması dahil etti.
Windows Defender ilk olarak Windows Vista ile işletim sistemine dahil edilmişti. Windows 8 ile birlikte Microsoft, Windows Defender uygulamasına Antivirüs koruması dahil etti. Böylelikle sistem ilk kurulduğu andan itibaren virüs korumasına sahip oluyor.
Tabiiki Güvenlik duvarı da yine sistem ilk kurulduğu andan itibaren aktif bir şekilde PC’nizi yada aygıtınızı koruyor.
Windows Defender’a antivirüs koruması eklendi.
Özet
Windows 8 Görsellik başta olmak üzere pek çok önemli yenilik barındırıyor. İşletim sistemi kullanım açısından Pclerin yanı sıra Tabletler ve dokunmatik ekranlarla da rahatça çalışabilir tasarlanmış. Buna başta Microsoft Surface’i eklemek lazım. Surface Demolarının artık hemen hepsi Windows 8 Release Preview ile sunulmakta. Surface destekli cihazlarda yavaş yavaş yerini piyasa almaya başlayacaklar yakın zamanda.
Görsel ve fonksiyonel yeniliklere alışmak ilk başta zor gibi görünmekteyse de aslında hiçde zor değil ve çalışmanızı hem kolaylaştıracak hemde daha hızlı yapmanızı sağlayacaktır.
Defender’in Antivirüs korumasına sahip olması kullanıcıları pahalı Antivirüs çözümleri ve korsan yazılımlardan da koruyacaktır. Windows 8’in Windows 7’den daha başarılı bir işletim sistemi olacağını anlamak zor değil. Bunu zaten bekleyip göreceğiz.
Evet bir solukta Windows 8’deki değişimler bu şekilde ancak arkaplanda çok daha fazla değişiklik var ve bunların hepsini sonraki makale ve videolarımda okuyabilir yada seyredebilirsiniz.